مژگان مدرس علوم
به اعتقاد کارشناسان مسائل بهداشتی، سلامت بنيادي است که تمام تلاش افراد جامعه در بستر آن انجام مي پذيرد و در صورت وجود سلامت در سطح قابل قبول، آنان قادر خواهند بود از ديگر منابع کشور بهره گيرند. به همين جهت سلامت افراد جامعه، "بازتاب" زندگي در جامعه است و سياست اجتماعي بايد سلامت را محور برنامه هاي توسعه قرار دهد.
بنابر این سرمايه گذاري براي سلامت و توسعه فعاليتهاي ارتقاي سلامت افراد جامعه از اهم موضوعاتي است که سياستگذاران دولت و کارشناسان و محققان بايد در راس فعاليتهاي خود قرار دهند. شهرنشيني یکی از چالش‌هاي اجتماعي است كه به طور مستقيم و غير مستقيم بر سلامت وضعيت زندگي افراد یک جامعه تاثير دارد. رشد جمعيت، آلودگي هوا، مشكلات بهداشتي، كمبودهاي غذايي، نبود امكانات ورزشي و تفريحي، تجمع جمعيت و رشد نواحي زاغه‌نشين ازجمله مشكلات شهر نشيني است، پديده‌اي كه امسال مورد توجه جامعه جهاني قرار گرفته و شهرنشيني و سلامت به عنوان شعار روز جهاني بهداشت انتخاب شده است.
وضعیت سلامت جامعه نامطلوب است
سازمان جهاني بهداشت براي سال 2010ميلادي موضوع شهرنشيني و سلامت را به عنوان شعار سال انتخاب كرده است. در ايران از هیجدهم تا بیست و چهارم فروردين ماه به عنوان هفته سلامت نامگذاري شده است و از آنجايي كه بسياري از شهرهاي كشورمان نظير تهران كلان شهر هستند، برنامه‌ها در روز جهاني بهداشت بر سلامت در شهرها و نواحي شهري تاكيد دارد و هدف آن بهبود سلامت و استانداردهاي زندگي در جوامع شهري است.
در همین ارتباط علی رضا مرندی عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس، وضعیت سلامت شهرنشینان کشور را به لحاظ وجود معضلاتی همچون آلودگی هوا و ترافیک "نامطلوب" توصیف کرده و می گوید: "سلامت شامل ابعاد گوناگونی است که متاسفانه شهرهای کشور در بحث رفاه اجتماعی وضع مطلوبی ندارند. اگر نتوانیم مسائل آلودگی هوا، ترافیک و... را حل کنیم، روز به روز وضعیت برای زندگی سالم در شهرها بدتر می شود."
وی با اشاره به معضلاتی که شهرهای بزرگ را تهدید می کند، خاطر نشان می کند: "این معضلات در بروز و تشدید انواع بیماریها موثر است و به نظر می رسد که شهرداریها و دولت می بایست با شدت بیشتری به رفع این مشکلات و معضلات بپردازند."
لازم به یادآوری است بر پایه تحقیقات انجام‌شده توسط شركت كنترل كیفیت هوا و وزارت بهداشت میزان آلاینده‌ها در شهر تهران 2/8برابر استاندارد جهانی است و روزانه 1200تن آلاینده در هوای تهران پخش می‌شود.
آلودگی هوا، عامل مرگ تدریجی افراد
این دغدغه ها در حالی در هفته سلامت ابراز می گردد که هم اکنون آلودگی هوا عامل تشدید بسیاری از بیماری‌های قلبی، تنفسی است و درصورت بالا‌تربودن غلظت آلاینده‌های هوا از یك حد معین، می‌تواند منجر به مرگ آنی افراد شود و ابتلای كودكان به سرطان خون نخستین پیامد زندگی در خیابان‌های پرترافیك تهران است.
به اعتقاد كارشناسان، آلودگی هوا یكی از "علل" مرده‌زایی در تهران است. و از رده خارج‌كردن خودروهای فرسوده، به‌كارگیری خودروهای جدید، بهینه‌سازی مصرف سوخت، معاینه فنی خودروها و افزایش و توسعه خدمات حمل‌ونقل عمومی ازجمله راهكارهای كاهش آلودگی هوا می باشد. همچنین از فرهنگ‌سازي براي كاهش آلودگي‌هاي هوا و صوتي بعنوان یکی از عوامل تاثیرگذار براي تامين سلامت اجتماعي و فرهنگي جامعه نام برده شده است.
سازمان جهاني بهداشت از تاثير آلودگي هوا بر سلامت رواني مردم از افسردگي با عنوان "اپيدمي خاموش" نام برده است. این در حالی است که سی درصد مردم تهران به‌دلیل ترافیك دچار افسردگی و اضطراب شده‌اند البته افسردگی ناشی از آلودگی هوا در شرایطی اعلام شده كه آلودگی هوا عامل آسم 4/35درصد از جمعیت تهران اعلام شده است.
گفتنی است جایگاه ایران در حوزه سلامت طی چهار سال گذشته از رتبه زیر 100 در بین 192 کشور جهان به رده 123 رسیده است.
پیشتر محمد شریفی مقدم، دبيركل خانه پرستار با تاکید بر عملکرد ضعیف دولت احمدی نژاد در حوزه سلامت گفته بود: "مهمترین شاخصها در رتبه بندی کشورها از نظر سازمان جهانی بهداشت سه آیتم است که متاسفانه عملکرد دولت نشان می‌دهد در هر سه آیتم ضعیف عمل کرده‌ایم."
این در حالی است که محمد علي محققي معاون آموزشي وزارت بهداشت ، درمان وآموزش پزشکي می گوید: "جمهوري اسلامي ايران ، عادلانه ترين ساختار نظام سلامت را در دنيا دارد ."
عدم برنامه ریزی و مسئولیت پذیری
با افزايش ميزان آلودگي هوا در شهر تهران و گسترش اثرات مخرب آلاينده‌ها بر محيط زيست شهري و به خطر افتادن وضعيت سلامت شهروندان تهراني تأسيس يك نهاد توانمند فني و پژوهشي، آموزشي و اجرايي به يك ضرورت بدل شده است و لذا شركت كنترل كيفيت هوا براساس اهداف مشخص و معين براي برخورد با مشكل آلودگي هواي شهر تهران در سال 1372 كار خود را آغاز كرد.
در این زمینه حسن بیادی نایب رئیس شورای شهر تهران می گوید: "تاسیس شرکت کنترل کیفیت هوا خیانت به کشور بوده است چرا که آمار نادرست اعلام می کند."
این در حالی است که دکتر معصومه ابتکار، رئیس کمیته محیط زیست شورای اسلامی شهر تهران ضمن تاکید بر ضرورت استقلال شرکت کنترل کیفیت هوا، خاطر نشان می کند: "تنها جایی که آلودگی هوا را رصد می کند شرکت کنترل کیفیت هوای شهرداری تهران است و دولت وظایف خود را در این حوزه تعطیل کرده است."
پیشتر یوسف رشیدی مدیر عامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران با اعلام اینکه وضعیت هوای تهران در شان پایتخت نیست تاکید کرده بود: " در قانون دستگاه‌‌های مسئول مکلف شده‌اند هوای تهران به حد استاندارد جهانی برسد، اما متاسفانه چیزی که کم داریم "برنامه‌ریزی" است، چرا که چشم‌انداز مشخص است اما روش رسیدن به این چشم‌انداز نیازمند برنامه اجرایی است."
شكست طرح كاهش آلودگي هوا علی رغم شعارها
در حالی که بر اساس برنامه چهارم توسعه، پايان سال 88 ، بايد پايان آلودگي هوا در شهر تهران باشد اما در ماههای پایانی سال، شكست طرح جامع كاهش آلودگي هواي تهران اعلام شد. براساس برنامه جامع كاهش آلودگي هواي تهران مي‌بايست طي 10 سال گذشته كيفيت هواي تهران به استانداردهاي سازمان بهداشت جهاني نزديك مي‌شد اما این برنامه به دلایل مختلف هیچگاه تحقق نیافت.
به اعتقاد وحید نوروزی کارشناس محیط زیست مهمترین شاخص برای اثبات شکست این برنامه ثبت 35 روز ناسالم در 9 ماه گذشته در شاخص کیفیت هوای تهران است. آن هم در شرایطی که استاندارد سازمان جهانی بهداشت تنها یک روز از سال را برای هر آلاینده مجاز می داند.
وی درباره علل شکست این برنامه می گوید: "این برنامه به دلیل عدم تخصیص بودجه کافی و نیز عدم مسئولیت پذیری وزارتخانه ها و ارگانهای ذیربط و از همه مهمتر عدم تصویب کامل این برنامه در مراجع ذیربط عملاً اجرای آن را با شکست کامل مواجه کرد."
گفتنی است دبير کل سازمان ملل متحد در پيامي به مناسبت روز جهاني سلامت 7 آوريل 2010 برابر با 18 فروردين ماه ضمن تاکيد بر اهميت سلامت و بهداشت شهري آورده است: "بسياري از مشکل هاي فوق با برنامه ريزي بهتر وبهره برداري موثرتر از استانداردها و قوانين مورد نياز براي اجرا،ا قابل حل هستند که این اقدامات صرفا نبايد پيچيده و گران باشد."
سقوط رتبه ایران بر اثر "ناکارآمدی" دولت
کارشناسان مسائل محیط زیست بر این باورند که بی توجهی به چشم انداز توسعه کشور، انفعال و فقدان تخصص در مدیریت، تخریب گسترده زیستگاهها از طریق راهسازیهای پیش بینی نشده و پرشتاب در مسیر زیستگاهها در سالهای اخیر، آلودگی روز افزون هوا، تخریب گسترده جنگلها و آلودگی سواحل و از بین رفتن بخش عظیمی از حیات وحش و کاهش رتبه کشور در رتبه بندی های زیست محیطی جهانی عمده چالشهایی است که محیط زیست ایران در دوره ریاست احمدی نژاد تجربه کرده است.
در همین رابطه دکتر اسماعیل کهرم استاد دانشگاه افزایش شدت حرکت به سمت توسعه "بدون" رعایت ابتدایی ترین اصول پایداری محیط در دولت احمدی نژاد را از مهمترین مشکلات سازمان محیط زیست دانسته و گفت: "وقتی تخصص و علاقه ای نباشد دیگر کسی توجهی به مسائل توسعه پایدار نمی کند که با رعایت این اصول حیات انسانی و طبیعی حفظ شود."
همچنین محمد درویش، پژوهشگر محیط زیست انجام فعالیتهای سازمان محیط زیست در چهار سال اخیر را قابل قبول ندانسته و به سنجش سالانه و بررسی پایداری محیط از سوی مراکز سنجش بین المللی مثل دانشگاه کلمبیا در آمریکا اشاره و تاکید می کند: "در این بررسی عملکرد و پایداری محیط در کشورها مقایسه می شود که در ابتدای برنامه پنج ساله چهارم رتبه ایران 132 از 148 کشور بود ولی امسال رتبه 137 را داریم که به ازای هر سال اجرای برنامه پنج ساله یک پله سقوط کرده ایم."
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر