سعید زندگانی
دریاچه ارومیه در میان دو بخش شرقی و غربی آذربایجان ایران، بزرگترین دریاچه داخلی کشور، دومین دریاچه آب شور جهان (پس از دریاچه نمک آمریکا)، آبریز اصلی دشتهای حاصل خیز و پربار آذربایجان، کانون معیشت هزاران کشاورز زحمت کش منطقه، دارای یکصد و بیست جزیره و یکی از زیباترین و ارزشمند ترین پارکهای ملی خاورمیانه است که اینک متاسفانه همه اینها در حال نابودی هستند، اما محمود احمدی نژاد باز هم شعار می دهد که "نجات می دهیم"!
احمدی نژاد در کنار همه ادعاهای ریز و درشت خود، در نشستی با مسئولین وزارت نیرو، سازمان محیط زیست و مسئولین استانهای آذربایجان شرقی و غربی، مدعی شده است که دریاچه ارومیه را هم به دست با کفایت دولت خود از نابودی نجات خواهد داد. درحالیکه مدیر کل سازمان حفاظت محیط زیست آذربایجان شرقی، بحران را عمیق تر از اینها می داند و می گوید: " دریاچه ارومیه دیگر با برگزاری چلسه و بحث علمی نجات نمی یابد." وخانم معصومه ابتکار معاون رئیس جمهوری و رئیس سازمان محیط زیست دولت سید محمد خاتمی، معتقد است که "تلاشی فراگیر باید تا این دریاچه نجات پیدا کند."
دستگیری معترضین
اینها همه زمانی اتفاق می افتد که روز سیزده فروردین (سیزده بدر) که "روز طبیعت" نام گرفته است، فعالین حفظ محیط زیست آذربایجان (کمپین نجات دریاچه ارومیه) از شهرهای دور و نزدیک به سوی این دریاچه روان شدند تا بطری های آبی را که با خود از شهر و دیارشان آورده بودند، در شوره زار دریاچه ارومیه بریزند و به صورتی نمادین، هم اعتراض خود را به خشک شدن آن نشان دهند و هم تلاش برای زنده کردن آنرا آغاز کنند. اما مانند همه کارهای دسته جمعی، این حرکت نیز حکومت جمهوری اسلامی را خوش نیامد و دهها مامور مسلح اطلاعات و نیروی انتظامی ضمن قلع و قمع این تجمع زیست محیطی، یکصد نفر از اعضای کمپین را دستگیر کردند که پس از گذشت این مدت، هنوز تعدادی از آنان به جرم "اخلال در نظم عمومی" در بازداشت به سر می برند.
البته بودند در این میان کسانی که خواستند از آب شور دریاچه ارومیه نیز ماهی بگیرند و تصویر "ماه و ستاره" برروی شنهای ساحلی ترسیم کردند و "زنده باد آذربایجان" گفتند. اما بیشتر کسانیکه از خانه های خود آب پاک آورده بودند تا به دریاچه بریزند، آذربایجانیهائی بودند که ایران را همان "آذرآبادگان" کهن و سرزمین پدری خود می دانند، پدرانی چون بابک و ستارخان و بسیاری دیگر که جان در راه "ایران" گذاشتند و برادری چون "میرحسین موسوی خامنه" که هم اینک پرچم سبز تغییر خواهی مردم ایران بر دوش اوست!
دریاچه ارومیه چرا نابود می شود؟
بیوک رئیسی، مدیرکل حفاظت محیط زیست آذربایجان شرقی ضمن بحرانی خواندن وضعیت دریاچه ارومیه در نشستی که برای حل این بحران تشکیل شده بود، با اشاره به نزول بیش از دو متری تراز آبی دریاچه نسبت به متوسط تراز آبی تعریف شده شورای آب و افزایش غلظت نمک به 364 گرم در لیتر مکعب گفت: "باید ابتدا با روشهای اجرایی سریع از قبیل انتقال آب به دریاچه، منطقه از وضعیت خطرناک خارج شود تا در شرایط عادی نسبت به طرح و اجرای برنامه های میان مدت اقدام شود و طرح نجات دریاچه ارومیه از بحران فعلی باید خارج از اعمال سلیقه و به دور از موازی کاری به سرعت دنبال شود." او همچنین اعلام کرد که در این مورد بارها به دولت هشدار داده شده که توجهی به این هشدارها نشده است.
حسین قنبری، عضو هیئت موسس انجمن نجات دریاچه ارومیه نیز در این نشست گفت: گسترش اراضی کشاورزی بدون در نظر گرفتن ظرفیت منطقه، تداوم شرایط اقلیمی، ذخیره آب در پشت سدهای پر تعداد مخزنی حوزه آبریز و عدم سرمایه گذاری مناسب در بخش کشاورزی و محیط زیست دریاچه ارومیه، ضمن تقویت احتمال خشک شدن آن می تواند توده هشت میلیارد تنی نمک و خروارها مواد سمی و فلزات سنگین در زمین جا گذارد که تبعات منفی آن تا شعاع 100 کیلومتری دریاچه ارومیه، غیر قابل کنترل خواهد بود. وی بر لزوم حرکتهای مردمی و تسریع در اجرای برنامه های عملی برای نجات دریاچه تاکید کرد و افزود: برنامه ریزی برای کنترل اتمسفر و باروری ابرها، ایجاد مرکز تحقیقات هواشناسی حوزه آبریز، توجه به سیستم جدید تولید غذا در منطقه، توسعه و ترویج و آموزش کشاورزان و جلوگیری از اتلاف مجازی آب در استان از طریق تغییر الگوی کشت از مهمترین برنامه هایی است که تاکنون توجه کافی در برنامه ریزی ها به آن نشده است.
ابتکار: پل میانگذر سبب تشدید معضل شد
دکتر معصومه ابتکار رئیس پیشین سازمان محیط زیست، روز دوشنبه 16 فروردین ماه در وبلاگ خود در این مورد نوشت: در یکی از نشست های مطالعاتی سازمان که همه کارشناسان نگران از بین رفتن دریاچه ارومیه و تکرار تجربه تلخ دریاچه "آرال" بودند، یکی از صاحبنظران بین المللی به صراحت اعلام کرد که دریاچه ارومیه اگر در اثر سوءمدیریت خشک شود، میلیون ها متر مکعب آب که در استان های اطراف منتشر شده و سبب رطوبت و لطافت هوا و ترویج کشاورزی است، از بین خواهد رفت. در این صورت، استان های همجوار توان تولید محصولات کشاورزی را نیز از دست داده و منطقه به بیابان تبدیل می شود.
در این مورد به عنوان رییس سازمان حفاظت محیط زیست مکاتبات متعددی را به ویژه با وزیر نیرو برای تعیین حق آبه دریاچه ارومیه و تامین مستمر آن انجام دادم که به امضای تفاهم نامه ای نیز در این خصوص منتهی شد. متاسفانه پمپ های کشاورزی بر سر مسیر ورود حق آبه به دریاچه مانع از رسیدن آب می شدند و البته کاهش بارندگی و خشکسالی های پی در پی نیز شرایط را وخیم می کرد. پیش بینی ها حاکی از این بود که سال به سال شوری دریاچه افزایش و مساحت آن کاهش خواهد یافت. در این حال احداث میانگذر دریاچه ارومیه نیز مزید بر علت شده و به نظر می رسید ارزیابی ها زیست محیطی از قوت لازم برخوردار نبوده است. به همین دلیل سازمان حفاظت محیط زیست در دوره مسئولیتم هرگز با تکمیل میانگذر موافقت نکرد. اما در سال های بعد متاسفانه بی توجهی به این موضوع و اصرار بر تکمیل پل میانگذر که تبادل آب بین شمال و جنوب دریاچه را قطع می کند، سبب تشدید این معضل شد.
اعتراض های اخیر به سرنوشت دریاچه ارومیه نیز موضوع جدیدی نیست و قبلا نیز به انحاء مختلف صورت گرفته، ولی ظاهرا هر چه آثار نابودی دریاچه بیشتر آشکار می شود، اعتراض ها نیز ابعاد گسترده تری می یابد.اگر چه اکنون فرصت های زیادی را در این مورد از دست داده ایم ولی باز هم به مصداق «از هر جا جلوی ضرر را بگیریم، منفعت است» باید برای نجات دریاچه ارومیه اقدام کرد. دریاچه ارومیه یک سرمایه ملی به حساب می آید که وزارت نیرو، وزارت جهاد کشاورزی، مجلس، مردم، کشاورزان، رسانه ها و ... در مقابل آن مسئولند و تلاشی فراگیر باید انجام شود تا این دریاچه نجات یابد.
دکتر ذوالفقاری: احداث میانگذر سیاسی بود!
دکتر قاسم ذوالفقاری استاد دانشگاه و متخصص آلودگیهای محیط زیست معتقد است که نابودی دریاچه ارومیه پيامدهايي همچون احتمال بروز سرطان در انسان ها و ناباروري اراضي حاشيه اين تالاب را در پي خواهد داشت. وی در گفت و گوئی که پیش از توقیف روزنامه اعنماد روز سوم بهمن با این روزنامه انجام داد، گفت: آرسنيك، شبه فلزي سنگين و سمي است که با خشک شدن دریاچه بجای می ماند وخطرات زيادي براي محيط زيست و انسان دارد و مهم ترين اثر آن در بدن انسان، سرطان زايي است.
دکتر ذوالفقاری در مورد احداث راه میانگذر شهید کلانتری بین آذربایجان شرقی و غربی از روی دریاچه ارومیه می گوید: از نظر كارشناسان محيط زيست، احداث اين جاده اشتباه بود و موافقت سازمان حفاظت محيط زيست با اين كار اقدامي سياسي محسوب مي شود. در حال حاضر كار از كار گذشته است اما مي توان با اصلاحاتي در ساختار اين ميانگذر جلوي نابودي درياچه را گرفت. وي درباره موقعيت فعلي درياچه اروميه گفت: "اين تالاب بين المللي در حال حاضر در فهرست تالاب هاي در خطر جهان (مونترو) قرار گرفته است و ورود پساب هاي صنعتي به آن باعث ماندگار شدن نام تالاب اروميه در فهرست مونترو مي شود."
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر